In het meest gunstige geval is er over vijf jaar een vaccin tegen Q-koorts beschikbaar. Dat denken Nederlandse en Amerikaanse onderzoekers. Normaal duurt die ontwikkeling minimaal tien jaar. De onderzoekers menen tijd te kunnen winnen door gebruik te maken van eerder onderzoek dat werd gedaan onder inwoners van Herpen. Baanbrekend werk in de zoektocht naar het vaccin wordt verricht door het Osse laboratorium Innatoss. Een zoektocht naar bacteriën ‘die zich verstoppen’.
Pivot Park
Innatoss voert het onderzoek in Nederland uit. Het bedrijf, in 2012 gestart op het Pivot Park in Oss, heeft zeven mensen in dienst en werkt voor dit project samen met vooraanstaande Amerikaanse partners, onder wie het Massachusetts General Hospital in Boston. Innatoss wil gezondheidsproblemen reduceren rond infectieziekten met een chronische verloop, zoals Q-koorts en de Ziekte van Lyme. Zij doet dit door diagnostische testen te ontwikkelen die tijdige behandeling mogelijk maken. “Na uitgebreide validatie maken we onze tests toegankelijk voor iedereen die er behoefte aan heeft”, aldus algemeen directeur Anja Garritsen. “We beperken ons tot slechts een paar infectieziekten zodat we ons specialiseren en tests ontwikkelen die zich onderscheiden van bestaande producten.” Het ontdekken van de ziekte bij iemand is zeker zo belangrijk als de verdere behandeling ervan, stelt de directeur vast. “Via de reguliere tests die ziekenhuizen aanbieden ‘mis’ je nog teveel mensen, zeker als de besmetting al langere tijd geleden heeft plaatsgevonden. De bacteriën die wij zoeken, verstoppen zich op een gegeven moment in het weefsel en zijn dan in het bloed niet meer aan te tonen. Wij kunnen inmiddels al veel oudere besmettingen wél ‘terugvinden’.
Herpen
Voor de ontwikkeling van het Q-koortsvaccin voeren de onderzoekers nu een nieuw onderzoek uit onder inwoners uit Herpen. Driehonderd inwoners werden uitgenodigd om bloed af te staan voor verder onderzoek in de Verenigde Staten. In Herpen startte in 2007 de grootste Q-koortsuitbraak ooit. De ziekte wordt van dier op mens overgebracht. Gebleken is dat toen lang niet alle inwoners die besmet raakten ook ziek werden. Toch kunnen ook deze mensen bijvoorbeeld chronische Q-koorts ontwikkelen, een variant die dodelijk kan zijn. Innatoss Laboratories heeft in 2014 een unieke test voor Q-koorts gelanceerd:_Q-detect™. Daarmee kan ook lang na een infectie aangetoond worden dat iemand Q-koorts heeft gehad, ook als de antilichamen ondertussen weggezakt zijn. Anja Garritsen: “Over vijf jaar hebben we een werkend vaccin, maar wij hebben de lat voor onszelf hoger gelegd. Innatoss denkt dat misschien nóg sneller kan. Het doel is om uiteindelijk alle risicogroepen te vaccineren. Er is al een vaccin in Australië, maar dat heeft veel bijwerkingen. Amerika heeft ons gevraagd mee te werken aan de ontwikkeling van een nieuw, beter vaccin. Daarvoor moet je eerst snappen hoe de mens een bacterie afweert. Dat lukt via onze methode van testen. Het vaccin zélf gaan we overigens niet ontwikkelen.”
Ziekte van Lyme
Intussen werkt Innatoss ook hard aan een test die de Ziekte van Lyme in een vroeger stadium kan opsporen. Deze infectieziekte wordt overgedragen door een beet van een geïnfecteerde teek. In Nederland krijgen jaarlijks naar schatting anderhalf miljoen mensen een tekenbeet. De behandeling werkt goed, maar er zijn nog altijd geen goede testen. Het al of niet verschijnen van de bekende rode kring rond een beet, is niet betrouwbaar. Die treedt in de helft van de gevallen niet op, of wordt niet herkend. Daarom ontwikkelt Innatoss Laboratories een test die binnen vier weken na een tekenbeet al laat zien of iemand geïnfecteerd is. “De huidige testen laten pas na acht weken resultaat zien. Dan kan er al veel gebeurd zijn”, aldus Anja Garritsen.
Bron: Bedrijvig Oss_ november 2015
